Ку сӑнсене ак ҫак тӗлсенчен илнӗ: 3), 2), 1).
Ӗлӗкхи Атӑлҫи Пӑлхар территорийӗнчен юлнӑ, пирӗн вӑхӑтченех сыхланса упраннӑ ҫыруллӑ чул юпасем пур. Ылттӑн Урта тапхӑрӗнчен, 13-14-мӗш ӗмӗрсем.
Юпасем ҫинчи ҫыравсенчен ытларахӑшӗ — Р,Л-сӑнарлӑ тӗрӗк чӗлхипе. Е, ансатраххӑн каласан, чӑвашла. Ҫав чӗлхене ӑслав тӗнчинче пулхӑр чӗлхи е вӑтам пулхӑр чӗлхи теҫҫӗ.
Вӑл чӗлхене паянхи ӑслав тӗнчинче пурте пит аван пӗлеҫҫӗ.
Ҫав вӑхӑтрах вӑл чӗлхен ятарласа ӑсталанӑ сӑмахсарӗ паянхи кунччен те ҫук пулас.
Ҫапла вара кирек кам та хӑй умне ҫавнашкал сӑмахсар ӑсталас тӗллев лартма пултарать. Паллах, ятарлӑ пӗлӳ, хӑнӑху тата ытти майсем пур пулсан.
Пӑлхар хулашӗнчи авалхи чул юпасем упранакан ҫурт.
Атӑлҫи Пӑлхар кунҫулӗ пирки пӗлтерекен ҫӑлкуҫсем нумай. Анчах та ҫав ҫӑлкуҫенчен чылайӑшӗн пӗлтерӗшне эпир, ахаль ҫынсем, ытларах чухне хамӑрӑн хӗсӗк ӑстӑнпа ҫавӑрса илме пултараймастпӑр. Ку — питех те йӗркеллӗ япала. Кашни кун ытти ӗҫре тар кӑларса ӗҫлекен ҫынран урӑххине кӗтмешкӗн те майсем ҫукрах. Ӑҫта унта Атӑлҫи Пӑлхар пирки шута кайма! Чӑн малтанах йывӑр ӗҫре, калӑпӑр, картара тислӗк хырнӑ хыҫҫӑн, ӗшеннӗ ҫанҫурӑма кантарас килет! Канса илсен — татах урӑх ӗҫе тытӑнмалла. Ӑстӑнпа ҫавӑрса илмешкӗн ача чухне ку ыйтусене шкулта вӗрентменни те чӑрмантарать.
Ҫапах та кунашкал кӑткӑс уҫлӑхра та пире шӑлҫемми ыйтусем пур. Акӑ илер-ха Ылттӑн Урта тапхӑрӗнчи (13-14-мӗш ӗмӗрсем) чул юпасене. Вӗсем паянхи кунччен 400 яхӑн упранса юлнӑ. Ҫавсенчен 150 ытларахашӗ — Пӑлхар хулашӗнчен. Чылайӑшӗн ҫинче ӗлӗкхи чӑваш чӗлхипе ҫырнӑ ҫырусем (эпитафисем) пур. Ҫавӑн пекех ытти тӗрӗк чӗлхисенчи уйрӑмлӑхсемлӗ чул юпасем те курӑнкалаҫҫӗ хушӑран.
-12.7 °C